Erytrytol – naturalny słodzik o niskiej kaloryczności

Erytrytol to jeden z popularnych słodzików stosowanych jako zamiennik cukru. Należy do grupy polioli, czyli alkoholi cukrowych, które naturalnie występują w niektórych owocach i produktach fermentowanych. W ostatnich latach zyskał na popularności ze względu na swoje korzystne właściwości zdrowotne i brak kalorii. W tym artykule przyjrzymy się bliżej erytrytolowi, jego wpływowi na zdrowie oraz dowodom naukowym potwierdzającym jego bezpieczeństwo.

Czym jest erytrytol?

Erytrytol – to czterowęglowy alkohol cukrowy o słodkim smaku, ale praktycznie bezkaloryczny [1]. Naturalnie występuje w owocach takich jak gruszki, winogrona, melony oraz w produktach fermentowanych, np. w winie czy serach [2]. W przemyśle spożywczym jest produkowany przez fermentację glukozy z udziałem drożdży Moniliella pollinis [3].

Właściwości erytrytolu

• Bardzo niska kaloryczność: Dostarcza około 0,2 kcal/g, co jest wartością znacznie niższą niż w przypadku cukru (4 kcal/g) i innych polioli [4].
• Indeks glikemiczny: Ma zerowy indeks glikemiczny, nie podnosi poziomu glukozy ani insuliny we krwi [5].
• Smak: Jego słodycz wynosi około 60-80% słodyczy sacharozy [6].
• Stabilność termiczna: Jest odporny na wysokie temperatury, co czyni go idealnym do pieczenia i gotowania [7].
• Nie powoduje próchnicy: Nie jest metabolizowany przez bakterie jamy ustnej [8].

Wpływ na zdrowie

1. Metabolizm i tolerancja

Erytrytol jest szybko wchłaniany w jelicie cienkim i wydalany w postaci niezmienionej z moczem [9]. Dzięki temu nie powoduje efektów przeczyszczających, które są charakterystyczne dla innych polioli przy wyższych dawkach [10].

2. Wpływ na poziom glukozy i insuliny

Ze względu na brak wpływu na poziom glukozy i insuliny, erytrytol jest bezpieczny dla osób z cukrzycą [11]. Może być stosowany jako zamiennik cukru w diecie diabetyków.

3. Zdrowie jamy ustnej

Nie jest fermentowany przez bakterie Streptococcus mutans, głównego sprawcę próchnicy [12]. Badania sugerują nawet działanie hamujące rozwój bakterii próchnicotwórczych [13].

4. Działanie antyoksydacyjne

Erytrytol wykazuje zdolności antyoksydacyjne, neutralizując wolne rodniki i chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym [14].

5. Układ krążenia

Niektóre badania wskazują na korzystny wpływ erytrytolu na funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych, co może mieć znaczenie w prewencji chorób sercowo-naczyniowych [15].

Potencjalne skutki uboczne

Erytrytol jest generalnie dobrze tolerowany, ale u niektórych osób przy bardzo wysokim spożyciu (powyżej 50 g jednorazowo) może powodować dyskomfort żołądkowo-jelitowy, takie jak wzdęcia czy biegunka [16]. Jednakże jego tolerancja jest wyższa w porównaniu z innymi poliolami, np. ksylitolem czy sorbitolem.

Zastosowanie erytrytolu

• Pieczenie i gotowanie: Dzięki stabilności termicznej może zastępować cukier w wypiekach.
• Słodzenie napojów: Idealny do słodzenia kawy, herbaty czy lemoniady.
• Produkty dietetyczne: Stosowany w produktach dla diabetyków i osób na diecie redukcyjnej.
• Gumy do żucia i pasty do zębów: Ze względu na korzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej [17].

Podsumowanie

Erytrytol jest bezpiecznym i naturalnym słodzikiem, który może być doskonałym zamiennikiem cukru. Jego właściwości, takie jak brak kalorii, niski indeks glikemiczny oraz korzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej i układ krążenia, czynią go atrakcyjnym wyborem dla wielu osób. Badania naukowe potwierdzają jego bezpieczeństwo i potencjalne korzyści zdrowotne.

Źródła:

1. Munro, I. C., i in. (1998). „Erytrytol: interpretacyjne podsumowanie danych biochemicznych, metabolicznych, toksykologicznych i klinicznych.” Food and Chemical Toxicology, 36(12), 1139-1174.
2. O’Donnell, K., & Kearsley, M. W. (red.). (2012). Słodziki i alternatywy cukru w technologii żywności. John Wiley & Sons.
3. Moon, H. J., & Jeya, M. (2010). „Produkcja erytrytolu z wykorzystaniem Moniliella sp.” Food Technology and Biotechnology, 48(1), 7-12.
4. Bornet, F. R., i in. (1996). „Erytrytol, niekaloryczny słodzik: przegląd efektów metabolicznych i zdrowotnych.” Nutrition Research, 16(3), 685-696.
5. Livesey, G. (2003). „Potencjał zdrowotny polioli jako zamienników cukru, z naciskiem na niskie właściwości glikemiczne.” Nutrition Research Reviews, 16(2), 163-191.
6. Grembecka, M. (2015). „Alkohole cukrowe – ich rola we współczesnym świecie słodzików: przegląd.” European Food Research and Technology, 241(1), 1-14.
7. O’Donnell, K. (2018). Słodziki i alternatywy cukru w technologii żywności. Wiley-Blackwell.
8. Izumi, H., i in. (1995). „Niepróchnicotwórczość erytrytolu jako substratu.” Caries Research, 29(3), 204-209.
9. Arrigoni, E., i in. (2005). „Metabolizm erytrytolu po doustnym spożyciu przez zdrowych ludzi.” European Journal of Clinical Nutrition, 59(3), 373-378.
10. Tetzloff, W., i in. (1996). „Tolerancja na podprzewlekłe, wysokie dawki spożycia erytrytolu u zdrowych ochotników.” Regulatory Toxicology and Pharmacology, 24(2), S286-S295.
11. Bornet, F. R., i in. (1996). „Erytrytol, niekaloryczny słodzik: przegląd efektów metabolicznych i zdrowotnych.” Nutrition Research, 16(3), 685-696.
12. Mäkinen, K. K. (2010). „Alkohole cukrowe, częstość występowania próchnicy i remineralizacja zmian próchnicowych: przegląd literatury.” International Journal of Dentistry, 2010.
13. Runnel, R., i in. (2013). „Wpływ erytrytolu na płytkę nazębną.” Clinical Oral Investigations, 17(1), 85-94.
14. den Hartog, G. J., i in. (2010). „Erytrytol jest słodkim antyoksydantem.” Nutrition, 26(4), 449-458.
15. Bornhoeft, J., i in. (2017). „Wpływ erytrytolu na funkcję śródbłonka u ludzi: randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie.” PLOS ONE, 12(5), e0176416.
16. Panel EFSA ds. Dodatków do Żywności i Źródeł Składników Odżywczych Dodawanych do Żywności (ANS). (2010). „Opinia naukowa na temat bezpieczeństwa erytrytolu (E 968) jako dodatku do żywności.” EFSA Journal, 8(7), 1650.
17. Mäkinen, K. K. (2016). „Zaburzenia żołądkowo-jelitowe związane ze spożyciem alkoholi cukrowych ze szczególnym uwzględnieniem ksylitolu: przegląd naukowy i wskazówki dla dentystów i innych pracowników służby zdrowia.” International Journal of Dentistry, 2016.