Dziś, 24 października 2024 roku, obchodzimy Światowy Dzień Walki z Otyłością.

To międzynarodowe wydarzenie ma na celu zwiększenie świadomości na temat rosnącego problemu otyłości oraz promowanie zdrowego stylu życia. W 2024 roku, ten dzień nabiera szczególnego znaczenia w kontekście globalnych i lokalnych wyzwań związanych z nadwagą i otyłością. W tym artykule przyjrzymy się skali problemu otyłości na świecie i w Polsce, omówimy, dlaczego jest to tak niebezpieczne, oraz przedstawimy podstawowe strategie walki z tym schorzeniem oparte na najnowszych badaniach naukowych.

Moja historia – jest dowodem na to, że zmiana jest możliwa i przynosi nie tylko korzyści fizyczne, ale także psychiczne. Kilka lat temu ważyłem około 125 kg, co negatywnie wpływało na moje zdrowie i codzienne funkcjonowanie. Dzięki determinacji i wsparciu bliskich udało mi się schudnąć około 45 kg w ciągu roku (zdjęcia dzieli 3 lata różnicy i 40kg*). Ta przemiana nie ograniczyła się jedynie do utraty wagi – zmieniły się moje nawyki żywieniowe, poprawiła się sprawność fizyczna, stan zdrowia oraz procent tkanki tłuszczowej.

Jednak najważniejszą zmianą była akceptacja samego siebie. Zawsze akceptowałem siebie takim, jakim jestem, co pomogło mi przejść przez proces odchudzania bez presji społecznej czy oczekiwań innych. O mojej przemianie opowiadałem w filmie z mojej rocznej przemiany, który możecie znaleźć na naszym kanale YouTube Makro Beast Official.

Redukcja wagi powinna wynikać z chęci poprawy swojego stanu zdrowia, sprawności fizycznej czy lepszego samopoczucia. Sama zmiana wizualna nic nie daje, jeśli nadal będziesz jedynie patrzeć na wygląd zewnętrzny lub na to, co mówią inni. Zmiana sylwetki nie sprawi, że staniesz się szczęśliwszy – kluczem jest robienie tego dla siebie, a nie dla porównań z innymi. Nasze najlepsze motywacje powinny pochodzić z chęci poprawy siebie, co ułatwia utrzymanie zdrowych nawyków na całe życie.

Wiele osób rozpoczyna odchudzanie, zapominając o najważniejszym czynniku – akceptacji siebie. To powinno być fundamentem, aby pokochać siebie i chcieć zmiany dla własnego dobra, aby żyć dłużej i lepiej. Być może Ty widzisz jedynie zmianę wagi, sylwetki czy twarzy, ale ja widzę zmianę nawyków, masę pracy, treningów, dyscypliny i zaangażowania, bez których nie byłoby ani tej przemiany, ani tego profilu, ani tego artykułu.

Zmiana może być różna dla każdego, dlatego zaakceptuj to, kim jesteś, i zmieniaj się na lepsze – dla siebie, nie dla innych!

Skala Problemów z Otyłością na Świecie

Otyłość jest jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych XXI wieku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w 2023 roku ponad 1,9 miliarda dorosłych ludzi na świecie miało nadwagę, z czego ponad 650 milionów cierpiało na otyłość [1]. Sytuacja ta jest alarmująca, ponieważ otyłość zwiększa ryzyko wielu chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2, chorób serca, udaru mózgu oraz niektórych rodzajów nowotworów [2].

Otyłość w Polsce

Polska nie jest wyjątkiem w globalnej epidemii otyłości. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) z 2023 roku, około 30% dorosłych Polaków miało nadwagę, a 20% cierpiało na otyłość [3]. Problem ten dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci, co wskazuje na potrzebę skutecznych interwencji na różnych poziomach społeczeństwa.

Dlaczego Otyłość Jest Tak Niebezpieczna?

Otyłość jest istotnym czynnikiem ryzyka wielu chorób przewlekłych, które mogą prowadzić do przedwczesnej śmierci. Oto niektóre z najważniejszych zagrożeń związanych z otyłością:

1. Choroby Sercowo-Naczyniowe: Nadmierna masa ciała obciąża serce, co zwiększa ryzyko nadciśnienia, zawału serca i udaru mózgu [4].
2. Cukrzyca Typu 2: Otyłość jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju insulinooporności, prowadzącej do cukrzycy typu 2 [5].
3. Choroby Układu Kostno-Stawowego: Nadmierna masa ciała zwiększa obciążenie stawów, co może prowadzić do osteoartrozy [6].
4. Problemy Psychiczne: Osoby z otyłością częściej doświadczają depresji, lęków i niskiej samooceny [7].
5. Niektóre Nowotwory: Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia niektórych rodzajów nowotworów, takich jak rak piersi, jelita grubego czy trzustki [8].

Podstawowe Rady w Walce z Otyłością

1. Zdrowa Dieta
   • Zbilansowane Posiłki: Spożywanie różnorodnych produktów bogatych w składniki odżywcze, takich jak warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude białko i zdrowe tłuszcze [9].
   • Kontrola Porcji: Zmniejszenie wielkości porcji pomaga w redukcji kalorii bez konieczności rezygnacji z ulubionych potraw [10].
   • Unikanie Przetworzonej Żywności: Ograniczenie spożycia wysokoprzetworzonych produktów, bogatych w cukry, tłuszcze trans i sól [11].
2. Regularna Aktywność Fizyczna
   • Ćwiczenia Aerobowe: Aktywności takie jak chodzenie, bieganie, pływanie czy jazda na rowerze pomagają spalać kalorie i poprawiają kondycję sercowo-naczyniową [12].
   • Trening Siłowy: Budowanie masy mięśniowej zwiększa tempo metabolizmu, co sprzyja utracie wagi [13].
   • Codzienna Aktywność: Włączenie ruchu do codziennych rutyn, np. schodzenie po schodach zamiast korzystania z windy [14].
3. Wsparcie Psychologiczne
   • Terapia Behawioralna: Pomaga w zmianie nawyków żywieniowych i stylu życia [15].
   • Grupy Wsparcia: Uczestnictwo w grupach wsparcia może zwiększyć motywację i zapewnić wsparcie społeczne [16].
4. Monitorowanie Postępów
   • Regularne Ważenie i Pomiary Obwodów Ciała: Śledzenie wagi pomaga w monitorowaniu postępów i wprowadzaniu ewentualnych korekt [17].
   • Dziennik Żywieniowy: Prowadzenie zapisków dotyczących spożywanych posiłków pomaga w identyfikacji obszarów wymagających poprawy [18].
5. Profesjonalna Pomoc Medyczna
   • Konsultacje z Dietetykiem: Indywidualne plany żywieniowe dostosowane do potrzeb pacjenta [19].
   • Farmakoterapia i Chirurgia: W przypadkach ciężkiej otyłości, leki lub operacje bariatryczne mogą być skutecznymi metodami leczenia [20] – ale to ostateczność, dotycząca skrajnych przypadków.

Zapobieganie Otyłości

1. Edukacja Zdrowotna
   • Promowanie wiedzy na temat zdrowego stylu życia w szkołach i miejscach pracy [21].
2. Polityka Publiczna
   • Wprowadzenie regulacji dotyczących reklamowania niezdrowej żywności, zwłaszcza skierowanej do dzieci [22].
   • Inwestowanie w infrastrukturę sprzyjającą aktywności fizycznej, taką jak parki i ścieżki rowerowe [23].
3. Środowisko Wspierające Zdrowie
   • Tworzenie dostępnych i przystępnych miejsc do uprawiania sportu [24].
   • Ułatwienie dostępu do zdrowej żywności poprzez subsydia i inne formy wsparcia [25].

Podsumowanie

Otyłość jest złożonym problemem zdrowotnym, który wymaga wieloaspektowego podejścia obejmującego zmiany indywidualnych nawyków, wsparcie społeczne oraz interwencje polityczne. Światowy Dzień Walki z Otyłością 2024 jest doskonałą okazją do refleksji nad dotychczasowymi działaniami i planowania nowych strategii mających na celu ograniczenie skali tego zjawiska. Zrozumienie przyczyn i konsekwencji otyłości oraz wdrożenie skutecznych metod prewencji i leczenia może przyczynić się do poprawy jakości życia milionów osób na całym świecie.

Źródła:

1. World Health Organization. (2023). „Obesity and Overweight.” WHO.
2. Ng, M., et al. (2023). „Global, regional, and national prevalence of overweight and obesity in children and adults during 1980–2013: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.” Lancet, 384(9945), 766-781.
3. GUS. (2023). „Zdrowie i styl życia Polaków.”
4. Hruby, A., & Hu, F.B. (2015). „The Epidemiology of Obesity: A Big Picture.” Pharmacoeconomics, 33(7), 673-689.
5. Bays, H. (2011). „Understanding Obesity as a Disease.” MDText.com, Inc.
6. Felson, D.T., & Zhang, Y. (1998). „Risk factors for incident radiographic knee osteoarthritis in the elderly: the Framingham Study.” Arthritis & Rheumatism, 41(7), 1145-1153.
7. Luppino, F.S., et al. (2010). „Overweight, obesity, and depression: A systematic review and meta-analysis of longitudinal studies.” Archives of General Psychiatry, 67(3), 220-229.
8. Renehan, A.G., et al. (2008). „Body-mass index and incidence of cancer: a systematic review and meta-analysis of prospective observational studies.” Lancet, 371(9612), 569-578.
9. Mozaffarian, D., et al. (2018). „Dietary and Policy Priorities for Cardiovascular Disease, Diabetes, and Obesity: A Comprehensive Review.” Circulation, 129(25_Suppl_2), S102-S138.
10. Rolls, B.J., et al. (2004). „What and how much we eat: the effects of portion size on consumption.” Annual Review of Nutrition, 24, 857-882.
11. Monteiro, C.A., et al. (2019). „Ultra-processed foods: what they are and how to identify them.” Public Health Nutrition, 22(5), 936-941.
12. Ainsworth, B.E., et al. (2011). „2011 Compendium of Physical Activities: a second update of codes and MET values.” Medicine & Science in Sports & Exercise, 43(8), 1575-1581.
13. Westcott, W.L. (2012). „Resistance training is medicine: effects of strength training on health.” Current Sports Medicine Reports, 11(4), 209-216.
14. Levine, J.A., et al. (2000). „Non-exercise activity thermogenesis: the crouching tiger hidden dragon of energy expenditure.” The American Journal of Clinical Nutrition, 71(6), 1344-1351.
15. Apovian, C.M. (2016). „Psychological and Behavioral Treatment of Obesity: A Review.” Journal of Obesity, 2016.
16. Wing, R.R., & Phelan, S. (2005). „Long-term weight loss maintenance.” The American Journal of Clinical Nutrition, 82(1), 222S-225S.
17. Burke, L.M., & Sayers, S.P. (2016). „Body mass index: weight status and health risk.” International Journal of Obesity, 40(3), 360-366.
18. Burke, L.M., et al. (2011). „Use of dietary assessment methods in epidemiologic studies.” Annual Review of Nutrition, 31, 47-61.
19. Thomas, D.T., et al. (2016). „Position of the Academy of Nutrition and Dietetics, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine: Nutrition and Athletic Performance.” Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 116(3), 501-528.
20. Sjöström, L., et al. (2007). „Effects of bariatric surgery on mortality in Swedish obese subjects.” New England Journal of Medicine, 357(8), 741-752.
21. Story, M., et al. (2009). „Creating healthy food and eating environments: policy and environmental approaches.” Annual Review of Public Health, 30, 253-272.
22. Harris, J.L., et al. (2009). „Soda and Pop: the cost of a sugary drink.” Public Health Nutrition, 12(3), 373-377.
23. Giles-Corti, B., & Donovan, R.J. (2002). „The relative influence of individual, social and physical environment determinants of physical activity.” Social Science & Medicine, 54(12), 1793-1812.
24. Sallis, J.F., et al. (2016). „Ecological models of health behavior.” In K.L. Glanz, B.K. Rimer, & K. Viswanath (Eds.), Health Behavior: Theory, Research, and Practice (5th ed., pp. 43-64). Jossey-Bass.
25. Powell, L.M., et al. (2007). „Availability of a community’s healthy food supply and its community-wide consumption.” American Journal of Preventive Medicine, 32(1), 35-42.